با وجود گزارشهای گمراهکننده رسانهها مبنی بر افزایش حملات کوسه، چنین حملاتی به انسانها بسیار نادر است و حتی به ندرت کشنده است. در حالی که تعداد حملات ثبت شده کوسه در سالهای اخیر افزایش یافته است، نرخ آن به ازای هر نفر ثابت مانده است. گونه ما به سادگی در حال تجربه یک انفجار عظیم جمعیت است، بنابراین افراد بیشتری به ویژه با گسترش فرصتهای تفریحی آبی، وقت خود را در آب میگذرانند و در نتیجه تعداد بیشتری از ما در معرض خطر مواجه با کوسهها قرار میگیریم. همچنین در حال توسعه روشهای بسیار مؤثرتری برای مستندسازی و فهرستبندی این برخوردها هستیم که ممکن است در گذشته کم گزارش شده باشد – و شاید مهمتر از همه، درک بهتری از اینکه چرا برخورد با کوسهها، به هر شکلی که نادر باشند، در وهله اول رخ میدهد، به دست میآوریم.
تا همین اواخر، حکمت رایج بیش از حد ساده شده، حملات کوسه به انسان را به تلاشهای تغذیهای اشتباه نسبت میداد. یعنی فکر میکردیم کوسهها چند گاز از انسان میگیرند چون شبیه غذا به نظر میرسند و در اکثر موارد تصمیم میگرفتند که غذا نیستند، که گاهی اوقات منجر به مرگ شناگر میشد. به نظر میرسد، این موضوع کاملاً نادرست نیست. با این حال، به دنبال مطالعه فشرده رفتار کوسه، مجموعه ای از عوامل دیگر برای حملات کوسه پدیدار شده است. تصویر موجسواران با دستهایی که از تختهشان آویزان است و از پایین توسط کوسهها به عنوان شیر دریایی دیده میشوند، تا حد زیادی کنار گذاشته شده است. کوسهها بینایی فوق العاده قوی دارند و بعید است که یک موجسوار را با یک شیر دریایی اشتباه بگیرند. با این حال، در آبهای گلآلود، حرکات نامنظم انسانها و تضاد بین پوست و لباسشان میتواند کوسهها را گیج کند. تصور میشود که به ویژه در آبهای کمعمق نزدیک ساحل، جایی که گونههای کوچکتر مانند کوسههای سرسیاه و چرخزن برای تغذیه از دستههای ماهیهای کوچکتر میروند، بسیاری از برخوردهای کوسه ناشی از سردرگمی ساده است. کوسه که بهطور ذاتی به گاز گرفتن هر چیزی که از راه دور شبیه ماهی دست و پا بزند – مانند پایی با قسمت بالایی برنزه و قسمت پایین کمرنگتر – برنامهریزی شده است، ممکن است در امواج مواج ساحل شلوغ، بهطور تصادفی یک انسان را گاز بگیرد. در اکثر موارد، این نوع برخوردها شامل یک گاز واحد است که پس از آن کوسه فرار میکند.
با اینکه کوسهها انسانها را به عنوان غذا درک نمیکنند، چرا به موجسواران و شناگران دیگر در آبهای عمیق حمله میشود؟ در مورد کوسههای سفید بزرگ که به همراه کوسههای ببر و ببری، بزرگترین و خطرناکترین گونههایی هستند که شناخته شده به انسان حمله میکنند، شواهد قانعکنندهای از بازماندگان حملات وجود دارد که نشان میدهد کوسهها ممکن است به سادگی در حال بررسی اشیاء خارجی در آب باشند که آنها را غیر عادی تلقی میکنند. قطعا، اکثر حملات شبیه تکنیکهای شکار دیدنی کوسههای سفید بزرگ در زمان شکار کردنشان نیست. هنگامی که یک پستاندار دریایی در وعده غذایی آنها باشد، کوسه سفید از پایین با سرعت زیاد نزدیک میشود، اغلب سطح آب را شکافته و قبل از حمله برای تغذیه، حیوان را به هوا پرتاب میکند. در مقابل، اکثر برخوردها با انسانها بسیار کمتحرکتر هستند. در واقع، یک موجسوار حتی متوجه کوسه نشد تا زمانی که روی تخته موجسواریاش nibbling (جویدن ریز ریز) میکرد. درست خواندید: جویدن ریز ریز، نه بلعیدن. حتی حملات مرگبار اغلب منجر به ترک کردن طعمه توسط کوسه پس از یک یا دو گاز میشود، بدون اینکه علاقهای به خوردن شناگر بدبخت داشته باشد.
با توجه به نیرویی که این موجودات قادر به حمله با آن هستند، توضیح دیگری پیشنهاد شده است: کوسهها به سادگی کنجکاو هستند و چون در اکثر اکوسیستمهای اقیانوسی، آنها درندههای غالب هستند، ترسی ندارند. دهان آنها همچنین به عنوان اندامهای حسی با تنظیم دقیق عمل میکند و باعث میشود کوسهها اشیاء ناآشنا را برای بررسی و تعیین ارزش غذایی احتمالی آنها «با دهان» امتحان کنند. (لثهها و دندانهای کمی متحرک آنها آنقدر حساس هستند که گفته میشود میتوانند مقدار چربی احتمالی طعمه بالقوه را بسنجند. انسانها از نظر شاخص توده بدنی (BMI) حتی به نزدیکى چربی دریاییِ فکها و شیرهای دریایی هم نمیرسند.) بنابراین، در بدترین حالت، چنین برخوردهایی به احتمال زیاد ناشی از ارزیابی فعال کوسهها برای سنجش این است که آیا خوردن یک انسان ارزشش را دارد یا نه، نه اینکه واقعاً سعی در خوردن آن داشته باشند. تمایز قائل شدن بین این دو مهم است: کوسهها در طول چنین حملاتی «اشتباه» نمیکنند. آنها رفتار هدفمند و مبتنی بر هدف را نشان میدهند (که ممکن است عواقب مخربی برای کنجکاوی انسان داشته باشد یا نداشته باشد).
یکی دیگر از عواملی که ممکن است در این میان نقش داشته باشد، قلمروطلبی کوسهها است. اگرچه آنها لزوماً قلمروهایی به معنای قلمروهای درندگان خشکی ندارند، اما سلسله مراتب غلبه قابل تشخیصی بین کوسهها وجود دارد. سیستم ساده است: بزرگترین کوسهها بهترین مکانهای شکار را به دست میآورند. تجاوز کوسههای کوچکتر مورد پسند واقع نمیشود و مزاحمان، در صورت لزوم با خشونت، بیرون رانده میشوند. برخی از برخوردهای کوسه ممکن است نتیجه غریزه طبیعی کوسه برای دفاع از منبع غذایی خود در برابر همه مهاجمان باشد.
هر دلیل نهایی برای حملات کوسه باشد، ما تهدیدی به مراتب بزرگتر برای آنها نسبت به تهدید آنها برای ما هستیم. ما جمعیت آنها را با صید حدود ۱۰۰ میلیون کوسه در سال چه به طور عمدی و چه به صورت صید تصادفی، به شدت کاهش دادهایم.
منبع: britannica
دیدگاه کاربران (2 دیدگاه)