توسط : 
فک خزری (Pusa caspica) گونهای از فکهای کوچک بدون گوش است که در آبها، جزایر و مناطق ساحلی دریای خزر زندگی میکند. این تنها پستانداری است که در دریای خزر، که یک دریاچه آب شور است، زندگی میکند. طول بالغین بین ۱.۴ تا ۱.۸ متر (۴.۶ تا ۶ فوت) و وزن آنها حدود ۵۵ کیلوگرم (۱۲۰ پوند) است، که آنها را به برخی از کوچکترین پینپدهای زنده تبدیل میکند. فک خزری در خانواده Phocidae با فک حلقهای (Pusa hispida) و فک بایکال (P. sibirica) طبقهبندی میشود.
تاریخ طبیعی
تفاوت اندازه بین جنسها بسیار کم است. با این حال، میتوان نرها و مادهها را از طریق رنگآمیزی و الگوی لکهدارشان از یکدیگر تشخیص داد. اگرچه خز هر دو جنس از خاکستری زغالی تا زرد مایل به خاکستری متغیر است، اما هر دو جنس دارای قسمتهای زیرین روشنرنگ هستند. نرها دارای لکههای تیره مشخص در سراسر پوشش خز خود (از جمله قسمتهای زیرین) هستند، در حالی که مادهها دارای لکههای روشنتری هستند که محدود به قسمت پشتی است. تولهها به طور متوسط حدود ۷۰ سانتیمتر (۲۸ اینچ) طول و حدود ۴ کیلوگرم (۹ پوند) وزن دارند؛ آنها دارای خز بلند (لانوگو) هستند که از سفید تا خاکستری نقرهای رنگ است.
فکهای خزری ماههای زمستان را روی یخهایی که در دریای خزر شمالی تشکیل میشود و ماههای تابستان را در آبهای گرمتر مناطق جنوبی دریا میگذرانند. اگرچه فکها ماهیخوار هستند، اما رژیم غذایی آنها با فصلها تغییر میکند. در طول زمستان، آنها تمایل دارند از ماهیهای کاد و گوبی تغذیه کنند. با این حال، در طول تابستان، انتخاب غذای آنها به شدت گسترش مییابد تا شامل کیلکا شود که تقریباً ۷۰ درصد از رژیم غذایی آنها را تشکیل میدهد، ماهی خالمخسی، ماهی خاویاری و ماهی سفید و همچنین نرمتنان و سایر بیمهرگان.
بر خلاف فکهای بایکال که به عمق ۴۰۰ متر (۱۳۰۰ فوت) برای جستجوی غذا شیرجه میزنند، فکهای خزری معمولاً فقط تا عمق ۵۰ متر (۱۶۴ فوت) شیرجه میزنند. گرگها و عقابها شکارچیان طبیعی اصلی فکها هستند. علاوه بر این، هر ساله حدود ۱۸۰۰۰ فک توسط شکارچیانی که چربی و لانوگوی فکها را برداشت میکنند، به طور قانونی کشته میشوند و تخمین زده میشود که ۱۲۰۰۰ فک دیگر به عنوان صید ضمنی در تورهای ماهیگیری به دام میافتند.
وضعیت حفاظت
از سال ۲۰۱۶، فک خزری توسط اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) به عنوان گونهای در معرض خطر طبقهبندی شده است. برآوردهای جمعیت نشان میدهد که ۶۸۰۰۰ بالغ باقی ماندهاند. این فک با چندین تهدید روبرو است. شکار در طول قرن بیستم جمعیت فک خزری را نابود کرد، اما در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، کشورهای ساحلی دریای خزر انواع مختلفی از سهمیههای شکار و مقررات دیگر (مانند ممنوعیت گرفتن فکهای ماده در مناطق تولید مثل) را وضع کردند. از آن زمان، تهدیدات دیگری برای جمعیت فکها ظاهر شده است. فکها به عنوان صید ضمنی در صید ماهی خاویاری در تورها گرفتار میشوند و شیوع دوره ای ویروس دیستمپر سگ از دهه ۱۹۹۰ فکها را آزار داده است. علاوه بر این، جمعیت ماهیان به دلیل افزایش فشار ناشی از ماهیگیری تجاری، آلودگی آب و تهاجم شانهدار دریایی کاهش یافته است که با شکار فکها رقابت میکند و از زئوپلانکتون تغذیه میکند.
اگرچه کشورهایی که با دریای خزر هم مرز هستند، برنامههای احیا و مدیریت را برای کمک به حفاظت از فک طراحی کردهاند، اما این اقدامات ناهمگون هستند و در سراسر منطقه الزامآور قانونی ندارند. از دهه ۲۰۱۰، قزاقستان در جلوگیری از ماهیگیری غیرقانونی خاویاری فعالتر شده است، که ممکن است منابع غذایی بیشتری را برای فک فراهم کند و خطر تبدیل شدن آن به صید ضمنی را کاهش دهد. علاوه بر این، چندین جامعه ماهیگیری ساحلی در ایران تلاشهای خود را برای آزاد کردن فکهای خزری گرفتار در تورها و توانبخشی حیوانات زخمی افزایش دادهاند، نه اینکه صرفاً آنها را کشته شوند.
